Το καφενείο των ποιητών στο Κολωνάκι

Το ιστορικό καφενεδάκι

  Από τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και τον Κώστα Βάρναλη στους πολιτικούς της δεκαετίας του ’80 κι από κει στους νοσταλγούς της ρομαντικής Αθήνας, οι οποίοι απολαμβάνουν σήμερα το καφεδάκι τους όπως... παλιά, ανακατεμένοι με τη νεολαία.
  Το καφενείο στην πλατεία Δεξαμενής στο Κολωνάκι δεν είναι ένα απλό στέκι, έχει συνδεθεί με την Ιστορία της νεότερης Ελλάδας. Όταν πριν από περίπου τέσσερα χρόνια κατέβασε ρολά (μετά το «πείραμα» της «μεταμόρφωσης» του σε ακόμη ένα καθωσπρέπει στέκι του Κολωνακίου), οι κάτοικοι της περιοχής έχασαν αυτομάτως κάτι από την όμορφη ρουτίνα της καθημερινότητάς τους. Το φετινό καλοκαίρι, ευτυχώς, ο ιστορικός καφενές απέκτησε και πάλι πνοή. Και κάπως έτσι πήρε ξανά και η πλατεία το παραδοσιακό ελληνικό χρώμα της.
  «Αυτό δεν είναι μαγαζί, είναι θρύλος» λέει στην «κυριακάτικη δημοκρατία» ο Νεκτάριος Νικολόπουλος, γνωστός επιχειρηματίας, ο οποίος βρίσκεται πίσω από το νέο ξεκίνημα της «Δεξαμενής» σε συνεργασία με τον συνεταίρο του Παύλο Γιαβή και τον δικηγόρο Γιάννη Μαρακάκη.
  Οι τρεις τους αποφάσισαν να μην αλλάξουν καθόλου το ύφος του καφενείου. «Είσαι στο κέντρο της Αθήνας και νομίζεις ότι βρίσκεσαι σε πλατεία χωριού. Ο χαρακτήρας αυτού του μαγαζιού οφείλει να μείνει παραδοσιακός. Αυτή είναι άλλωστε και η ομορφιά του. Να σηκώνεις τις τέντες το καλοκαίρι και να βλέπεις τον έναστρο ουρανό» συνεχίζει ο κ. Νικολόπουλος. «Ούτε τζάμια θα βάλουμε ούτε θα κάνουμε ειδικές κατασκευές. Καλύτερα να χάσουμε δυο μήνες δουλειάς τον χειμώνα, παρά να του δώσουμε την εικόνα των καφέ της πλατείας Κολωνακίου» σημειώνει.
  Οι κάτοικοι της πλατείας (και όχι μόνο) αγκάλιασαν αμέσως το νέο καφενείο τους. Ο λόγος είναι προφανής: τους θύμισε τα παλιά. Ο βαρύς γλυκός, η βανίλια, τα ουζάκια, τα τσίπουρα, οι μεζέδες, όλα σε λογικές τιμές, τους ταξίδεψαν στο παρελθόν. Οι αναμνήσεις ξύπνησαν και πολλοί ήταν οι πελάτες που αναζήτησαν το παλιό τους στέκι, βρίσκοντας εκεί ένα κομμάτι της χαμένης νιότης τους. «Μας επισκέφθηκε μια κυρία 100 χρονών, η οποία είχε να βγει από το σπίτι της δύο χρόνια. Την έφερε εδώ ο ηλικιωμένος γιος της. Με χαρά και συγκίνηση κάθισε μαζί του σε ένα τραπεζάκι, ήπιε το καφεδάκι της και επέστρεψε σπίτι της. Βρήκε τη δύναμη να έρθει στο παλιό της στέκι» μας λέει ο επιχειρηματίας.
  Και οι νέοι όμως φαίνεται ότι έχουν βρει στη «Δεξαμενή» ένα καινούργιο σημείο συνάντησης. «Δεν είναι μόνο η οικονομική κρίση. Η νεολαία έχει κάνει στροφή στις απλές χαρές της ζωής. Μπορούν να ξεχωρίσουν αυτό που αξίζει πραγματικά. Οι δύο τελευταίες δεκαετίες δεν ήταν η πραγματικότητα. Τώρα γίνεται η αλλαγή...» σχολιάζει ο Νεκτάριος Νικολόπουλος και προσθέτει ότι η καλύτερή του ώρα στο μαγαζί είναι όταν ηλικιωμένοι, νέοι και μαμάδες με παιδιά γίνονται ένα, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο ψηφιδωτό πελατείας. Ο χαρακτηρισμός «Νηπιαγωγείο, Μπαρ, Γηροκομείο» που είχε αποδώσει στο καφενείο ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στις αρχές του 20ού αιώνα είναι λοιπόν κάτι παραπάνω από διαχρονικός.

Ο θρύλος

  «Εκεί απάνω βρήκα μαζί με τα ψηλά δέντρα, τον καθαρόν αέρα, τον ήλιο και τη μακρινή θέα του Σαρωνικού, που με μεθούσε με τη γαληνάδα του και τ’ αστράμματά του, τον καλύτερο εαυτόν μου... Η Δεξαμενή τότε είχε όλη της τη φυσική ομορφιά. Δεν είχε μαρμάρινες σκάλες, δεν ήταν σφιγμένη σε... κορσέδες από πέτρινα ντουβάρια και σιδερένια κάγκελα. Χαιρότανε το ψήλος της και τη λευτεριά της μακριά από τη βέβηλη πολιτεία. Οι λεύκες της ψηλές και ρωμαλέες, από τις ωραιότερες της Αθήνας, χαρίζανε τον δροσερό τους ίσκιο στους ερημίτες της νεοελληνικής λογοτεχνίας και μια βρύση στη μέση έτρεχε αδιάκοπα μέρα και νύχτα και αχολογούσε φλύαρα και χαρούμενα σαν ένα πλήθος από πουλιά...»
  Έτσι έγινε εικόνα στα μάτια του Κώστα Βάρναλη η Δεξαμενή, στο Κολωνάκι το 1906. Όπως έχει γράψει ο σπουδαίος λογοτέχνης στα απομνημονεύματα του, στο συγκεκριμένο σημείο δεν υπήρχε πλατεία στις αρχές του περασμένου αιώνα. Ήταν απλά ένας λόφος, από τον οποίο το βλέμμα σου μπορούσε να ταξιδέψει ως τη θάλασσα.
  Εκεί, στην όμορφη γωνιά της Αθήνας, είχε φτιάξει το πρώτο καφενεδάκι της Δεξαμενής ο κυρ Γιάννης, ο οποίος είχε πελάτες λογίους. Μεταξύ αυτών και ο Βάρναλης, που το περιέγραψε πολλές φορές στα γραφόμενά του. Ήταν μια παράγκα και τον χειμώνα ο αέρας έμπαινε από τις χαραμάδες και τους θέριζε. Ακριβώς δίπλα στα τζάκι υπήρχε ένα σιδερένιο στρογγυλό τραπέζι με πολλά βιβλία πάνω. Ήταν το τραπέζι των ανθρώπων του πνεύματος των αρχών του περασμένου αιώνα. Εκεί μελετούσαν, αντάλλασσαν απόψεις και προετοιμάζονταν για τις εξετάσεις του διπλώματος τους.
  Τους ζεστούς μήνες το σκηνικό άλλαζε. Τα τραπέζια έβγαιναν έξω, οι συζητήσεις γίνονταν με τη συνοδεία ούζου και μεζέ, ενώ οι φωνές και τα γέλια των νέων φοιτητών δεν άφηναν τους ηλικιωμένους να διαβάσουν την εφημερίδα τους ούτε τους γείτονες να κοιμηθούν το μεσημέρι ή αργά το βράδυ. Ο Βάρναλης το έχει παραδεχτεί στα γραπτά του ότι ο ίδιος μαζί με άλλους «μαλλιαρούς» της θορυβώδους συντροφιάς ήταν υπεύθυνοι για την οχλαγωγία που επικρατούσε στη γειτονιά, ενώ φλέρταραν τα κορίτσια από... μακριά κάνοντάς τους καντάδες δίχως να ελπίζουν περισσότερο. «Αγαπούσαμε μονάχα εξ αποστάσεως όλοι μαζί το ίδιο κορίτσι στην οδό Δεινοκράτους και του κάναμε καντάδες. Και ποτές δεν τσακωθήκαμε γι’ αυτόν τον κοινό καημό. Δεν είχε καμία προοπτική να καταλήξει σε τίποτα. Ήταν ο καημός του... άπειρου, που έδερνε την άδεια και χαώδη νεανική καρδιά μας εκείνου του καιρού. Ξεθυμαίναμε στα... ποιήματα» έγραψε ο λογοτέχνης στα απομνημονεύματά του.
  Στην παρέα των διανοουμένων που σύχναζαν στο καφενεδάκι του κυρ Γιάννη ήταν ακόμη ο Κονδυλάκης, που υπήρξε και πρώτος πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών το 1914, ο Σουρής, ο Καζαντζάκης και βέβαια ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. Ειδικά ο κοσμοκαλόγερος, όπως τον αποκαλούσαν χαρακτηριστικά, ήταν σχεδόν κάθε μέρα στην παράγκα της Δεξαμενής από το 1906 έως το 1908, ενώ εκεί τραβήχτηκε η πρώτη φωτογραφία του -έπειτα από πολλές αντιρρήσεις του συγγραφέα- από τον Παύλο Νιρβάνα.
  «Το συγκεκριμένο καφενείο ήταν πιο πολύ περίπτερο. Δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για το σημείο όπου βρισκόταν ακριβώς. Εκείνη την εποχή, στις αρχές του αιώνα, η Δεξαμενή δεν ήταν όπως σήμερα» σχολίασε στο παρελθόν ο συγγραφέας Γιάννης Καιροφύλας, ο οποίος ερευνά εδώ και δεκαετίες την παλιά Αθήνα.
  Καθώς οι δεκαετίες πέρασαν και οι ψηλές πολυκατοικίες που δημιουργήθηκαν τριγύρω έκρυψαν τη θέα στον Σαρωνικό, το καφενείο πήρε τη σημερινή παραδοσιακή μορφή του. Έγινε ο καφενές της πλατείας με τα στρογγυλά τραπέζια και την πελατεία όλων των ηλικιών. Γέροι, νέοι και παιδιά συνδύαζαν την καθημερινή τους βόλτα με το καφεδάκι, το παγωτό ή το ουζάκι τους, το οποίο συνοδευόταν πάντα με μεζέ!

Η χρυσή εποχή με Λάσκαρη και Λυκουρέζο, τα μεγάλα γλέντια, η παρακμή και το λουκέτο

  Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80 το καφενείο διένυσε τη χρυσή εποχή του. Μεταξύ των πελατών του ήταν τότε γνωστοί πολιτικοί, δημοσιογράφοι και καλλιτέχνες. Ανάμεσά τους ο Νίκος Κούνδουρος, η Ζωή Λάσκαρη με τον Αλέξανδρο Λυκουρέζο, ο Νίκος Παναγιωτόπουλος και ο Κωνσταντίνος Τζούμας, ο οποίος πηγαίνει ακόμα.
  Ο τότε ιδιοκτήτης του, ο Γιώργος Κουτρούλιας, έγινε μία από τις πιο χαρακτηριστικές και αγαπημένες φιγούρες της πλατείας. Το καφενείο ήταν εκείνα τα χρόνια σαν το σπίτι τους. «Πηγαίναμε ακόμη και για να ζητήσουμε ψωμί, όταν τελείωνε στον φούρνο, ή για να αφήσουμε κάτι σε κάποιον, ο οποίος θα περνούσε από τη γειτονιά όταν θα λείπαμε» θυμάται ηλικιωμένη πελάτισσα που συχνάζει στη «Δεξαμενή» περί τα 60 χρόνια.
  «Ο Γιώργος δυνάμωσε πολύ το μέρος, οργάνωνε εκδηλώσεις και μαζευόταν πολύς κόσμος. Κάθε χρόνο, στη γιορτή των Θεοφανίων, γινόταν πάντοτε μεγάλο γλέντι. Το ίδιο και το Πάσχα. Έψηνε αρνιά στην πλατεία και κερνούσε μεζέδες στους περαστικούς».
  Μπορεί η «Δεξαμενή» να άφησε εποχή επί των ημερών του κ. Γιώργου (από τη δεκαετία του ’80 ως το 2002), ωστόσο η συνέχεια υπήρξε απογοητευτική. Ο επόμενος που ανέλαβε να εκμεταλλευτεί τον χώρο επένδυσε χρήματα στο καφενείο, έφτιαξε στέγαστρο και έκλεισε με τζάμι έναν χώρο για τις κρύες μέρες και νύχτες του χειμώνα. Το μηνιαίο ενοίκιο στον δήμο έφτασε τότε στο υπέρογκο ποσό των 11.500 ευρώ. Μοιραία ανέβηκαν και οι τιμές. Το παραδοσιακό καφενεδάκι έχασε την ταυτότητά του. Έγινε όπως τα πολλά μαγαζιά της πλατείας. Οι πελάτες απογοητεύτηκαν και κάποια χρονική στιγμή ο επιχειρηματίας έκρινε την επένδυσή του ασύμφορη και έκλεισε το μαγαζί. Λίγο αργότερα ο δήμαρχος έκρινε παράνομη τη γυάλινη κατασκευή και την γκρέμισε. Παρά τους διαγωνισμούς που ακολούθησαν για την ενοικίαση του χώρου, οι ενδιαφερόμενοι δεν τα βρήκαν με τους ιθύνοντες του δήμου, καθώς τα ενοίκια που ζητούσαν εξακολουθούσαν να είναι υπέρογκα. Το λουκέτο στον καφενέ άλλαξε μοιραία και την εικόνα της πλατείας, αφού οι κάτοικοι της περιοχής διασκορπίστηκαν σε άλλα στέκια. Από το καλοκαίρι όμως «το μέγα καφενείον αναμνήσεων σπάνιων», όπως θα το χαρακτήριζαν οι λογοτέχνες της γενιάς του ’30, τους μάζεψε πάλι όλους στη Δεξαμενή. Πάμε πλατεία;


Ηλίας Μαραβέγιας
Φωτό: Χρήστος Ζήνας

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

The poets  Cafe in Kolonaki

Cafe history

  By Alexandros Papadiamantis and Kosta Varnali in politicians ' 80s and from there to Athens, former supporters of the romantic who enjoyed their coffee today as ... old anakatemenoi with youth.
  The cafe in the Tank in kolonaki square is not a casual hangout, has been linked to the history of modern Greece. When about four years free rolls (after the "experiment" of "Metamorphosis" at even a propper hangout of kolonaki), residents of the area have lost something from the beautiful automatically routine of their daily lives. This summer, fortunately, the historical Cafe acquired again breath. And rather thus took over and the square in Greek colour.
  "This is not a shop, it's a legend," says the Sunday Republic» nektarios Nikolopoulos, well-known entrepreneur, who is behind the new beginnings of "Tank" in cooperation with the associate of Paul Giavi and Sean Marakaki lawyer.
  The three of them decided not to change the style of Cafe. "You're in the center of Athens and you think you're in the village square. The character of this place must remain traditional. This is the beauty of it. To up the awnings in the summer and watching the starry sky, "continues Mr. Nikolopoulos. "Neither we nor glasses will do special constructions. Better to Miss two months of work in the winter, rather than give him the image of Kolonaki square, "Brown notes.
  The residents of the square (and not only) immediately embraced their new Cafe. The reason is obvious: they reminded of the old. The heavy sweet, vanilla, ouzo, raki, tidbits, all at reasonable prices, traveled in the past. The memories were awakened and many were customers who sought their old haunt, finding there a piece of lost their youth. "We visited a lady is 100 years old, which had come out from her home two years ago. It was brought here the old man's son. With joy and emotion sat together at a table, drank coffee and returned home. He found the strength to come to the old hangout "tells us the entrepreneur.
 And yet it seems that young people have found in "tank," a new meeting point. "Not only is the economic crisis. The youth has made turning the simple joys of life. They can distinguish what he truly deserves. The last two decades was not the reality. Now becomes the change ... " gloss nektarios Nikolopoulos and adds that the best time to shop is when elderly, young and mums with children become one, creating a special mosaic customers. The designation "Kindergarten, Bars, nursing home ' which was performed at Cafe Alexander Papadiamantis in the early 20th century is well more than temporal.

The Legend

  "Uptown found There along with tall trees, the air, the Sun katharon and the Vista of the Saronic Gulf, with the galinada of drunk and astrammata, the best my himself ... The tank then had all her natural beauty. It had marble stairs, were not clenched. corsets ntoybaria stone and iron railings. Happy the high and freedom away from the profane State. The poplars of tall and Hardy, from the best of Athens, their offerthe cool shade among the hermits of modern Greek literature and a fountain in the Middle run continuously day and night and achologoyse chatty and cheerful like a multitude of birds ... "
 So was image in the eyes of the Tank, Kosta Varnali in Kolonaki in 1906. As the great writer has written in his memoirs, at that point there was no square early last century. It was just a hill, from which the look you could travel to the sea.
  There, in a lovely corner of Athens, had made the first Cafe in the tank the Sun John, who had clients scholars. Between these and the Varnalis, who described many times in his writing. It was a shack and in winter the air come out of the cracks and mowing. Just next to the fireplace there was an iron round table with many books on it. It was the table of people the spirit of the early last century. There were studying, exchanged opinions and preparing for the exam of their diploma.
 The warmer months the scene change. Out went tables, discussions were held with the accompaniment of ouzo and Meze, while voices and laughter of young students do not leave the elderly read their newspaper or neighbors to sleep at noon, or late in the evening. The Varnalis has admitted in his writings that he along with others ' pet malliaroys ' vociferous were responsible for the tumult that reigned in the neighborhood, while flirting with girls from ... away making them SERENADES without hope of more. "Love alone at a distance all along the same girl on street Deinokratous and did SERENADES. And never tsakothikame not so common sorrow. Had no prospect to come up with anything. It was the longing of ... infinite, ederne license and chaotic juvenile our hearts than the weather. Xethymainame in ... poems, "wrote the novelist in his memoirs.
  In the company of intellectuals who frequented the cafe of KYR Yannis Kondilakis, was still there and first President of the journalists Union in 1914, Souris, kazantzakis and Alexandros papadiamantis. Especially the kosmokalogeros, as he features, was almost every day at the booth of the tank from 1906 to 1908, while there was taken the first photo-after many objections of the author-Paul Nirvana.
  "This particular Cafe were more booth. We cannot be sure exactly where he was. At that time, at the beginning of the century, the tank was not like today, "commented in past the author John Kerofillas, who is investigating decades-old Athens.
  As the decades passed and tall apartment buildings created around hid the views of the Saronic Gulf, the Cafe took the current traditional form. Was the cafe in the square with round tables and the clientele of all ages. Old men, young people and children blend their daily ride with coffee, ice cream or ouzo, which always accompanied with Meze!

The golden age by Laskaris and Lykoyrezo, the great feasts, the decline and the padlock

   During the 1980s the coffeehouse trod the golden age. Among his clients was then known politicians, journalists and artists. Among them Nikos Koundouros, Zoe Laskari with Alexander Lykoyrezo, Nikos Panagiotopoulos and Constantinos Tzoumas, who still goes.
  The then owner, George Koytroylias, became one of the most typical and favorite stunts of the square. The Cafe was in those years like their home. "We went even to ask for bread, when you finish in the oven, or to let someone something, who would pass by the neighborhood when I leipame» remember elderly clients who frequented the" tank "of about 60 years.
  "George strengthened very part, organised events and «a lot of people. Every year, on the feast of Epiphany, there was always a large feast. The same and Easter. Roasting lambs in the square and he dishes to passers-by ".
  Can the "tank" to let season on days of Mr. George (from the 1980s to 2002), but the sequel was disappointing. The next made to exploit the area has invested money in the cafe, he made shelter and ended with glazed a space for those cold days and nights of winter. The monthly rent in the municipality reached the exorbitant amount of 11,500 euros. Fatal climbed and prices. The traditional Cafe lost his identity. Was like the many shops of the square. Customers were disappointed and some time the entrepreneur considered his investment unprofitable and closed up shop.A little later the Mayor deemed illegal construction glass and knocked down. Despite bidding that followed for the rental of space, not found with the makers of the municipality, the rents were still to be exorbitant. The padlock in Café changed fatal and the image of the square, after the inhabitants of the region were dispersed to other places. By summer, however, ' the Mega rare ' cafenion memories as I drove the writers of the generation of ' 27, he gathered them again all in the tank. Go square?


Elias Maravegias 
Photo: Christos Zenas